معرفی زالزالک و خواص درمانی آن

زالزالک یا ولیک گونه‌های مختلفی دارد خاردار و بدون خار که بسته به رنگ میوه‌ی آنها در استان‌های مختلف با نام‌های گوناگون نامیده می‌شوند. در شمال ایران انواع زیادی زالزالک انتشار دارد که تمامی آنها دارای نام‌های محلی و نام علمی می‌باشند. در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به یک گونه از زالزالک که رنگ میوه‌ی آن سرخ است اشاره شده است.

نام علمی:

Crataegus monogyna L.، نام فرانسه Aubespine و نام انگلیسی آن Maytree می‌باشد. نام‌های محلی آن در استان‌های مختلف، زالزالک، ولیک، گِویچ وکیالک نامیده شده است. گشادکننده عروق کرونر قلب و کاهنده فشار خون، برطرف کننده ناراحتی‌های دستگاه گوارش و تنظیم کننده ضربان قلب، سرشار از ویتامین C و خواب‌آور، بازکننده انسداد و گرفتگی‌های شریانی و باعث رسیدن خون به عضلات قلب، نشاط‌آور و برطرف کننده نگرانی، ضد تب و برای ناراحتی‌های دوران یائسگی مفید می‌باشد.

تیره گیاه:

از تیره‌ی گل سرخ Rosaceae و از جنس Crataegus

نوع گیاه:

درخت یا درختچه

مشخصات ظاهری:

درختی است به ارتفاع حدود 4 متر گاهی موارد بیشتر و تنه آن سفید و پرشاخه با خارهای محوری به طول حدود دو سانتی‌متر می‌باشد. برگ‌های آن لوزی شکل، پشت و روی برگ‌ها همرنگ، برگ‌های پایین شاه کوتاهتر و بریدگی برگ‌ها بزرگ و کوچک و نسبت به یکدیگر متفاوت است. گل‌های آن سفید گاهی موارد صورتی، خوشه‌ای و مجتمع، کاسبرگ‌ها سه گوش، سرنیزه‌ای، نوک تیز و در زمان گل و میوه‌دهی برگشته به سمت خارج می‌باشند. میوه‌اش گوشتی، گرد و سرخ رنگ و قطر آن حدود یک سانتی‌متر و محتوی یک دانه است.  

طبیعت میوه:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن سرد است.

رویش جغرافیایی:

اغلب در کشورهای آسیایی، آسیای میانه و در ایران بیشتر در برخی از نواحی استان‌های شمالی، ارتفاعات زاگرس، اصفهان، لرستان و تهران انتشار دارد.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در زالزالک:

اسید اگزالیک، کراتگین، اسید سیتریک، تارتاریک اسید، آنتوسیانین، پکتین، روغن، قند، آمیگدالین، فلاونوئید، تانن، ویتامین‌های C, B و غیره در آن تشخیص داده شده است.

بخش مورد استفاده:

میوه (زالزالک). در ضمن برگ و سرشاخه‌های گلدار گیاه نیز خواص دارویی دارند.

نحوه مصرف:

معمولاً میوه‌ی رسیده مصرف خوراکی دارد.

خواص درمانی زالزالک:

گشادکننده عروق کرونر قلب و کاهنده فشار خون، برطرف کننده ناراحتی‌های دستگاه گوارش و تنظیم کننده ضربان قلب، سرشار از ویتامین C و خواب‌آور، بازکننده انسداد و گرفتگی‌های شریانی و باعث رسیدن خون به عضلات قلب، نشاط‌آور و برطرف کننده نگرانی، ضد تب و برای ناراحتی‌های دوران یائسگی مفید می‌باشد.

خواص درمانی برگ و گل:

ضد اسپاسم و آرام کننده قلب، ضد افسردگی و خواب‌آور، برطرف کننده ناراحتی‌های دوران یائسگی و رفع کننده اختلالات جریان خون می‌باشد. در ضمن برای آنژین، نفس تنگی، ضعف قلب، ورم آئورت و رفع اختلالات عصبی (نگرانی، بی‌خوابی، سرگیجه و احساس صدا
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.